Her yıl 12 Haziran’da kutlanan Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü, çocukların sömürülmesine ve kötü koşullarda çalıştırılmasına karşı küresel farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Bu özel gün, çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi için tüm bireylerin, kurumların ve toplumun birlikte hareket etmesi gerektiğinin altını çizer.
Çocuk İşçiliği Nedir?
Çocuk işçiliği, temel bir çocuk hakkı ihlalidir ve çocukların sağlığı, eğitimi, gelişimi ve refahı için önemli bir tehdittir. UNICEF’in 2024 verilerine göre, dünya genelinde milyonlarca çocuk, zor koşullarda çalıştırılmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) resmi verileri ise ülkemizde en az 720.000 çocuğun, yani çocuk nüfusunun %4,4’ünün çalıştığını göstermektedir.
Türkiye’de Çalışan Çocukların Durumu
Çalışan çocukların yaklaşık yarısı (%45,5) hizmet sektöründe yer almakta; %30,8’i tarımda ve %23,7’si endüstriyel imalatta, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde çalışmaktadır. Türkiye’de çocuk işçiliğinin başlıca nedenleri arasında çocuk yoksulluğu, sosyal korumadaki eksiklikler ve kayıt dışı ekonomi bulunmaktadır. Yaklaşık %30 oranında kayıt dışı istihdamın olduğu Türkiye’de, çocuk haklarına tam uyum sağlamak oldukça zorlaşmaktadır.
Küresel Perspektif
Dursun ve Aksakal’ın 2018’de açıkladığı verilere göre, dünya genelinde 2012 itibarıyla yaklaşık 168 milyon çocuk çalışma hayatına katılmaktadır. Bu sayı yavaş da olsa azalma eğiliminde olsa da, özellikle Sahra Altı Afrika, Asya ve Pasifik bölgelerinde çocuk işçiliği önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Türkiye’de ise 2012 yılında çalışan çocuk sayısı 893 bin olarak belirlenmiş ve çoğunluğu tarım sektöründe yer almaktadır.
Çocuk İşçiliğinin Sonuçları
-
Eğitim hayatının yarıda kalması
-
Fiziksel ve psikolojik sağlık sorunları
-
Sosyal hayattan kopuş ve gelecek kaygısı
-
Riskli ve tehlikeli işlerde çalışma zorunluluğu
Neden Mücadele Etmeliyiz?
Çocuk işçiliği, sadece bireysel değil, toplumsal bir sorundur. İyi eğitim almayan, sağlıklı gelişemeyen çocuklar, geleceğin üretken bireyleri olma şansını yitirir. Bu da ekonomik kalkınmayı ve sosyal refahı olumsuz etkiler. Çocuk işçiliğini engellemek, her çocuğun eğitim hakkına ve sağlıklı yaşam hakkına kavuşması demektir.
Bugün Ne Yapabiliriz?
-
Çocuk işçiliğinin yaygın olduğu sektörlerde yer alan ürünleri tercih etmeyerek sorumlu tüketici olabiliriz.
-
Toplumda çocuk hakları konusunda bilinçlendirme faaliyetlerine destek verebiliriz.
-
Eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimin artması için yerel ve ulusal projelerde yer alabiliriz.
-
Çocuk işçiliğiyle mücadele eden sivil toplum kuruluşlarına destek olabiliriz.
-
Çocuk hemşireleri, çalıştırılan çocukların sağlık taramalarını yaparak fiziksel ve psikososyal durumlarını değerlendirebilir, ihmal ya da istismar durumlarını tespit edip erken müdahalede bulunabilir.
-
Hemşireler, ailelere ve çocuklara yönelik eğitim programları düzenleyerek çocuk işçiliğinin zararları ve çocuk hakları konusunda farkındalık yaratabilirler.
-
Sağlık profesyonelleri olarak çocuk işçiliğinin önlenmesi için sağlık ve sosyal hizmetler arasında koordinasyonu sağlayarak çok disiplinli yaklaşımın etkin olmasına katkıda bulunabiliriz.
Her çocuk; oyun oynamalı, eğitim almalı ve sevgiyle büyümelidir. Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü’nde hep birlikte bu bilinçle hareket ederek, çocuklarımızın geleceğini koruyalım.
