Tütün Bağımlılığıyla Mücadelede Yeni Dönem
Sağlık Bakanlığı, tütün bağımlılığıyla mücadele kapsamında önemli bir adım attı. Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle birlikte, artık Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) de sigara bırakma hizmeti verebilecek. Bakanlık tarafından yapılan düzenlemeye göre, gerekli donanıma ve eğitimli personele sahip olan ASM’ler, İl Sağlık Müdürlüklerinin onayıyla “sigara bırakma polikliniği” olarak hizmet sunabilecek.
Bu yeni uygulama, tütün bağımlılığıyla mücadelede hizmetin daha geniş bir alana yayılmasını ve vatandaşların sigarayı bırakma sürecine erişiminin kolaylaşmasını amaçlıyor. Böylece, yalnızca büyük hastanelerde değil, mahalle düzeyinde de sigara bırakma danışmanlığı ve tedavi hizmetleri verilebilecek.
Aile Hekimlerinden Talep, Müdürlükten Onay
Yeni yönetmelikte, aile hekimliği birimlerinde sigara bırakma birimi kurulmasına ilişkin açık bir hüküm yer alıyor. Buna göre, “Aile hekimliği birimlerinde, ilgili aile hekiminin talebi ve müdürlüğün onayıyla, asgari standartları Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar doğrultusunda birim kurulur.”
Bu maddeyle, her ASM’nin kendi koşulları çerçevesinde tütün bağımlılığı tedavi birimi açabilmesi mümkün hale geldi. Böylece, özellikle kırsal bölgelerde veya şehir merkezine uzak mahallelerde yaşayan bireylerin de sigara bırakma hizmetlerinden yararlanması hedefleniyor.
Yeni birimlerde danışmanlık, ilaç tedavisi ve takip gibi hizmetlerin yürütülmesi planlanıyor. Bu sayede, vatandaşların hem fiziksel hem de psikolojik destek alarak sigarayı bırakma sürecinde daha sürdürülebilir sonuçlara ulaşması bekleniyor.
Mobil ve Geçici “Yerinde Sigara Bırakma Birimleri” Geliyor
Yönetmelikteki bir diğer önemli yenilik ise, mobil sigara bırakma birimlerinin hayata geçirilmesi. Artık tütün bağımlılığı tedavisi yalnızca sağlık kurumlarıyla sınırlı kalmayacak.
Yeni düzenlemeyle birlikte, mobil araçlarda, ayrıca kurum, kuruluş, meydan ve park gibi halka açık alanlarda geçici olarak kurulacak “yerinde sigara bırakma birimleri” de hizmet verebilecek.
Bu uygulama, özellikle kalabalık şehirlerde ve kırsal bölgelerde, sigara bırakmak isteyen bireylerin hizmete ulaşımını kolaylaştıracak. Mobil birimler aracılığıyla, danışmanlık hizmeti almak isteyen kişiler, zaman kaybetmeden ve hastane randevusu gerekmeksizin destek alabilecek.
Eğitimli Personel ve Güncelleme Zorunluluğu
Yönetmelik, yalnızca yeni birimlerin açılmasını değil, aynı zamanda bu birimlerde görev alacak sağlık personelinin niteliğini de güçlendirmeyi hedefliyor.
Buna göre, tütün bağımlılığı tedavisinde görev alacak sağlık personelinin her üç yılda bir güncelleme eğitimine katılması zorunlu hale getirildi. Eğitimlerin sonunda en az 70 puan alamayan personelin belgeleri geçici olarak askıya alınacak.
Bu düzenleme ile, sigara bırakma hizmetlerinin güncel bilimsel yöntemlere uygun biçimde yürütülmesi ve vatandaşlara sunulan danışmanlık kalitesinin standardize edilmesi amaçlanıyor.
Halk Sağlığı Açısından Kritik Adım
Tütün bağımlılığı, Türkiye’de önlenebilir ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, tütün kullanımı her yıl dünyada 8 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açıyor. Türkiye’de ise her yıl yaklaşık 100 bin kişi tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor.
Bu kapsamda, sigara bırakma hizmetlerinin yaygınlaştırılması, toplum sağlığı açısından büyük önem taşıyor. Aile Sağlığı Merkezleri’nin bu sürece dahil edilmesi, hem erken müdahaleyi hem de toplum tabanlı bir yaklaşımı mümkün kılacak.
Ayrıca, mobil birimlerin ve yerinde hizmetlerin devreye girmesiyle birlikte, sigara bırakmak isteyen bireylerin desteğe erişimi daha hızlı ve kolay hale gelecek.
Fizyoterapistler İçin Fırsat: Multidisipliner Yaklaşımın Önemi
Tütün bağımlılığı yalnızca bir davranışsal sorun değil; solunum, dolaşım ve kas-iskelet sistemini de doğrudan etkileyen bir halk sağlığı problemidir. Bu nedenle, yeni düzenlemenin fizyoterapistler açısından da önemli bir fırsat sunduğu değerlendiriliyor.
Sigara kullanımının neden olduğu solunum fonksiyonlarındaki bozulmalar, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve egzersiz kapasitesindeki düşüş gibi sorunlarda fizyoterapi desteği kritik rol oynayabilir. ASM’lerde kurulacak sigara bırakma birimlerinde, fizyoterapistlerin de solunum egzersizleri, danışmanlık ve yaşam tarzı eğitimi süreçlerine dahil olması, tedavi başarısını artırabilir.
