19 Kasım Dünya KOAH Günü'nde Uzmanlardan Erken Tanı Çağrısı

Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) giderek artan sağlık yükü, bu yıl da Dünya KOAH Günü kapsamında bir kez daha gündeme taşındı. 2002 yılından bu yana her yıl Kasım ayında, Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) koordinasyonunda gerçekleştirilen farkındalık etkinlikleri, KOAH’ın erken teşhis edilebilir ve önlenebilir bir hastalık olduğuna vurgu yapmayı amaçlıyor.
TÜSAD KOAH Çalışma Grubu ve Türk Toraks Derneği, bu özel gün vesilesiyle yayımladıkları bildirilerde, sigara kullanımının bırakılmasının, sağlıklı solunum ortamlarının korunmasının ve belirtilerin geciktirilmeden tıbbi değerlendirmeye taşınmasının önemini yineledi.

TÜSAD tarafından hazırlanan Dünya KOAH Günü bildirisine göre, hastalığın en kritik sorunlarından biri geç tanı. Çünkü nefes darlığının sıklıkla yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak görülmesi, hastaların sağlık kuruluşlarına başvurusunu geciktiriyor.
Dünya genelinde KOAH’ın tüm ölüm nedenleri içinde dördüncü sırada yer aldığı ve ilerleyen yıllarda üçüncü sıraya yükseleceğinin öngörüldüğü bildiride vurgulanırken; ülkemizde yaklaşık 4 milyon KOAH hastası bulunduğu tahmin ediliyor. Buna rağmen hastaların yalnızca onda biri hastalığının farkında.
TÜSAD açıklamasında, özellikle 40 yaş üstü bireylerde uzun süren öksürük, balgam, eforla artan nefes darlığı, sigara veya mesleki toz maruziyetinin KOAH için önemli risk göstergeleri olduğuna dikkat çekildi. Uzmanlar, bu belirtileri yaşayanların bir sağlık kuruluşuna başvurarak spirometri testi yaptırması gerektiğini belirtiyor.

Türk Toraks Derneği’nin 2025 Dünya KOAH Günü için yayımladığı bildiride ise bu yılın temasının “Nefesin Daralıyorsa KOAH’ı Düşün!” olduğu duyuruldu. Dernek, özellikle kronik öksürük ve nefes darlığı belirtilerinin hafife alınmaması, erken dönemde değerlendirme istenmesi ve tanı sürecine önem verilmesi gerektiğini vurguladı.
Derneğin açıklamasında KOAH’tan korunmak için şu öneriler ön plana çıktı:

Türk Toraks Derneği, iklim değişikliğinin de hava kalitesini etkileyerek KOAH riskini artırdığına dikkat çekerek toplumsal duyarlılığın önemini dile getirdi.

GOLD tarafından paylaşılan veriler, akciğer fonksiyonlarının yalnızca KOAH tanısında değil, genel sağlık göstergelerinde de belirleyici olduğunu ortaya koyuyor.
GOLD, akciğer kapasitesinin yaşam boyu ölçülmesinin erken tanı açısından büyük fırsat sunduğunu ve bazı akciğer hastalıklarında semptomlar ortaya çıkmadan önce fonksiyon kaybının yaşanabildiğini vurguluyor. Ayrıca tütün dumanının yanı sıra hava kirliliği, solunum yolu enfeksiyonları ve çevresel maruziyetlerin de KOAH gelişiminde etkili olduğuna dikkat çekiliyor.

İstanbul Gelişim Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Dünya KOAH Günü kapsamında yaptığı değerlendirmede, solunum fonksiyonlarının korunmasında eğitim ve farkındalığın kritik rol oynadığını belirtti. Bölüm, özellikle toplumun geniş kesimlerinin solunum egzersizleri, düzenli fiziksel aktivite ve risk faktörlerinden korunma konusunda bilinçlendirilmesinin önemine işaret etti.
Solunum fizyoterapisinin, KOAH hastalarında yaşam kalitesini artırmada ve nefes darlığını azaltmada etkili olduğu vurgulanan açıklamada, bireylerin belirtileri ciddiye alarak erken dönemde değerlendirme talep etmelerinin tedavi başarısını artırdığı ifade edildi.

Uzmanlar, KOAH’ın önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu, ancak bunun erken dönemde fark edilmesine bağlı olduğunu hatırlatıyor. Sigara kullanımının bırakılması, sağlıklı çevresel koşullar, düzenli kontroller ve solunum sağlığını koruyan yaşam alışkanlıkları toplumun KOAH yükünü azaltmada en güçlü araçlar olarak öne çıkıyor.