Evrensel tasarım ürünlerin ve ortamların, farklı yaş ve kapasitedeki bireyler için uyarlanma olmaksızın eşit derecede kullanılabilir ve erişilebilir olacak şekilde tasarlanması olarak bilinmektedir. Aynı zamanda belirli bir popülasyonu damgalamadan, görevlerin yerine getirilmesini herkes için kolaylaştırıyor.
Dünyanın birçok yerinde geçerli olan Birleşmiş Milletler Engelli Bireylerin Hakları Sözleşmesi'nde evrensel tasarım temel ilkelerden biridir ve bireylerin fiziksel ortama eşit erişim sağlaması için uygun önlemlerin alınması gerektiği vurgulanmaktadır.
“Bireyler için daha erişilebilir ve kullanılabilir çevre yaratmada evrensel tasarım prensiplerini uygulamak önemlidir.”
Eşit Adil Kullanım Yaratın: Tasarım, farklı kapasitedeki bireyler için uygun ve kullanılabilir olmalıdır.
Kullanımda Esneklik Oluşturun: Tasarım, çeşitli kişisel tercihleri ve yetenekleri barındırmalıdır.
Basit ve Sezgisel Kullanım Önemlidir: Tasarımın kullanımı, bireyin deneyimi, bilgisi, dil becerisi veya dikkat seviyesinden bağımsız olarak anlaşılması kolay olmalıdır.
Anlaşılabilir Bilgi Oluşturun: Tasarım, çevre koşullarına ya da bireyin duyusal yeteneklerine bakılmaksızın gerekli bilgiyi kullanıcıya doğru bir şekilde iletmelidir.
Hataya Tolerans Sağlayın: Tasarım, tehlikeleri ve kazaların olumsuz sonuçlarını en aza indirmelidir.
Düşük Fiziksel Çaba Gerektirsin: Tasarım, rahat ve verimli şekilde az efor ile kullanılabilir olmalıdır.
Yaklaşım ve Kullanım için Boyut ve Alan Sağlayın: Bireyin vücut pozisyonu ve hareketliliğinden bağımsız olarak erişim ve kullanım için uygun alan ve boyut sağlanmalıdır.
“Evrensel tasarım birçok alanda fayda sağlıyor!”
-
Ortam ve ürünlerin uygunluğu
-
Stigma yaratmaması
-
Kişi merkezli olması
-
Maliyette uygunluk
Fiziksel çevre, bireyin okupasyonel performansını, sağlığını, iyilik halini ve katılımını destekleme veya engellemede önemli bir rol oynamaktadır. Çevresel kolaylaştırıcılar kadar çevresel engeller de bireylerin gerçekleştirdiği okupasyonları etkileyebilirler. Fiziksel çevredeki engeller, evrensel tasarım prensiplerinin uygulanması ile azaltılabilir. Evrensel tasarım, tüm bireyler tarafından kolay ve eşit olarak kullanılabilecek ortamların ya da ürünlerin geliştirilmesidir.
Ergoterapistler, bireylerin duyu, motor, bilişsel, algısal ve psikososyal becerilerini değerlendirerek, çevreleri ve bağlamları analiz ederek çevreyi bireye en uygun hale getirmeyi amaçlamalıdır. Evrensel tasarım sürecinde diğer disiplinlerle birlikte çalışarak bireylerin günlük yaşama katılımı ve bağımsızlığını artırılması hedeflenmelidir.
