Başarıya Giden Yol: Okula Hazırlık

Prof. Dr. Nefise Semra Erkan, konuşmasına okula olumlu bir başlangıcın yapmanın çocuğun yaşamındaki önemine değinerek başladı. Okula olumlu bir başlangıç yapmanın olumlu akademik ve sosyal başarı getirdiğinden bahsederek, erken okul yıllarında akademik ve sosyal zorluk yaşayan çocukların okul ve yetişkinlik yaşamları boyunca benzer sorunlar yaşamaya yatkın olacaklarından bahsederek konuşmasını sürdürdü. Her çocuğun farklı deneyimler ve anlayışlar yelpazesi ile okula geldiği için, sonuçta her çocuğun okula geçişinin farklı olacağından bahsetti. Çocuğun okula başlaması, öğrenmeye hazır olması ve okulun kendinden beklenen davranış özelliklerini yerine getirebilmesi için (özellikle ilkokul 1.sınıfın) çocuğun birtakım beceri, tutum ve davranışlara sahip olması gerektiğinden, bunun için de belirli bir hazırbulunuşluk süreci gerektiğine değindi. Okula hazırlığın, birdenbire ortaya çıkmadığını doğumdan, hatta doğum öncesinden itibaren gelişen ilişkilerin, deneyimlerin, etkileşimlerin ve bağların toplamı olduğunu vurguladı.” Okula hazırlığın” zaman zaman “okul olgunluğu” olarak ifade edildiğini ancak, “olgunlaşmanın” öğrenme yaşantılarından bağımsız, biyolojik olarak kalıtım tarafından kontrol edilen bir değişme olduğunu ifade ederek, “hazır bulunuşluğun” olgunlaşmadan daha geniş kapsamlı olduğunu ve hazır bulunuşluğun olgunlaşma ve öğrenme sonucunda belli davranışları yapmaya hazır olmak olduğunu belirtti.  

Hazırbulunuşluğun sadece çocukla ilgili olmadığını, okulların, ailenin ve toplumun hazırbulunuşluğa katkı sağladığını söyleyerek çocuğu okula hazırlama sorumluluğun tüm paydaşlar arasında paylaşılması gerektiğini belirtti. Semra hocamız konuşmasının bu kısmında Hacettepe Üniversitesinde öğrenci iken hocası rahmetli Prof. Dr. Selahattin Ertürk’ün hazırbulunuşluğu, “Hazırbulunuşluk, eğitim pazarına getirilen özelliklerin tümüdür” şeklinde tanımladığına değindi.

İnsan gelişiminin; bebeklik, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık gibi bir dizi geçişten oluştuğunu ve bu geçişlerin bu dönemlerdeki yürüme, konuşma, okula başlama, işe başlama gibi olaylar ile anlatılabileceğinden bahisle okula geçişinin; kimlikte, rollerde, ilişkilerde ve ortamlarda değişimi içeren bir süreç olduğunu ifade etti. Okula başlayan bir çocuğun rolü, kimliği ve beklentilerinin değiştiği, aynı şekilde çocuğun etrafındakilerin de çocukla ilgili olarak ilişki, iletişim ve beklentilerinin değiştiğini vurguladı. Okula geçişin çocukla birlikte çocuğun içinden yaşadığı toplumu ve kültürü ilgilendiren bir süreç olduğunu ve tüm paydaşların bundan etkilendiğini belirtti.

Semra hocamız, çocuk, ev, okul, yaşantılar, mahalle arasındaki bağlantıların okula geçişi dolaylı ve dolaysız etkileyen bir ilişkiler ağı oluşturduğunu ve bu ilişkilerin, okula geçiş ve okul başarısında kritik bir öneme sahip olduğuna değindi. Bu ilişkilerin çatışma, gerginlik ve kararsızlık içerdiği durumlarda okula geçişin olumsuz bir deneyime dönüşebileceği bu nedenle okula hazırlığa ne kadar erken başlanırsa o kadar iyi olacağının altını çizerek, ailelerin çocukla okul hakkında konuşmalar yapması, okullara ziyarete gitmesinin çocuğun okul ortamına aşina olmasını sağlayacak etkinlikler olduğunu ifade ederek konuşmasını sonlandırdı.