OECD’nin 2025’te yayımladığı “Health at a Glance 2025” raporu, üye ülkelerin sağlık sistemlerini karşılaştırmalı göstergelerle değerlendiriyor. Raporun Türkiye’ye ilişkin bulguları, özellikle jenerik ilaç kullanımı alanında dikkat çekici bir tabloya işaret ediyor. Buna göre Türkiye’de, hacim bazında jenerik ilaçların pazar payı %62 iken, OECD ortalaması %56 düzeyinde.
Jenerik ilaç, patent süresi dolmuş bir “orijinal” ilacın;
aynı etken maddeyi, aynı dozda ve benzer tedavi edici etkiyi içeren, genellikle daha düşük fiyatlı eşdeğeri olarak tanımlanıyor. Yani hastalar, tedavi açısından aynı etkiyi sağlayan ilaca, marka ürün yerine jenerik versiyon üzerinden daha uygun maliyetle ulaşabiliyor.
OECD verileri, Türkiye’nin ilaç politikalarında maliyet etkinliğini önceleyen bir yaklaşım benimsediğini gösteriyor. Jenerik ilaç kullanımının yüksek olması, özellikle diyabet, hipertansiyon ve kalp-damar hastalıkları gibi kronik hastalıkların yaygın olduğu bir dönemde, kamu sağlık harcamalarının sürdürülebilirliği açısından önemli bir avantaj yaratıyor. Raporda ayrıca, Türkiye’nin kişi başı sağlık harcamasının OECD ortalamasının altında olmasına rağmen, bazı klinik göstergelerde (örneğin kalp krizi ve inme sonrası 30 günlük ölüm oranları) OECD ortalamasına yakın ya da yer yer daha iyi sonuçlar elde ettiğine dikkat çekiliyor.
Bu bulgular, Sağlık Yönetimi öğrencileri için yalnızca bir haber değil, aynı zamanda canlı bir ders niteliği taşıyor. Jenerik ilaç örneği, sağlık politikasının sadece hastane sayısı, yatak kapasitesi veya acil servis düzenlemelerinden ibaret olmadığını; ilaç fiyatlandırması, geri ödeme kuralları ve akılcı ilaç kullanımı gibi alanların da sağlık sisteminin merkezinde yer aldığını gösteriyor.
Haberde yer alan oranlar, öğrencilerin veriye dayalı düşünme becerisini geliştirmesi açısından da önemli: “Türkiye’de %62, OECD’de %56” gibi basit görünen göstergeler, sağlık ekonomisi ve maliyet–etkinlik tartışmalarının somut başlangıç noktalarını oluşturuyor. Daha az kaynağı olan bir ülkede, jenerik ilaç politikaları sayesinde benzer sağlık sonuçlarına ulaşılabilmesi, “aynı sağlığı daha düşük maliyetle sunmak mümkün mü?” sorusuna pratik bir yanıt sunuyor.
OECD “Health at a Glance 2025” raporunun Türkiye bulguları, hem sağlık sistemi karar vericileri hem de Sağlık Yönetimi öğrencileri için, ilaç politikaları, bütçe yönetimi ve kanıta dayalı sağlık yönetimi konularını birlikte düşünmeye davet eden güncel ve öğretici bir çerçeve sunuyor.
