Tüm insanlık tarihi boyunca kalp, mucizevi bir organ olarak algılanmıştır. Kalp, yeryüzündeki tüm kültür ve medeniyetlerde hayatın ve canlılığın kaynağı olduğu kadar sevgi, dostluk, yardımseverlik, merhamet, vicdan, fedakarlık, vefa, birlik-beraberlik, güven ve cesaretin simgesi olarak da kabul edilmiştir. Eski Yunan’da (M.Ö. 700-200) ruhun kalbin içinde yerleştiğine inanılıyordu. Kalbin kan pompalama fonksiyonunun farkında olan Hipokrat ve Aristo, kalbin aynı zamanda duygu ve düşünce yeteneklerinin de merkezi olduğunu düşünüyorlardı. Bütün dünyayı kendine tutsak eden bu virüsün en başta kalbimizde açtığı derin yaralar eşlik eden başka hastalıklara göre, kendi kendini yönetme stratejilerinin öğretilmesi, gevşeme ve solunum egzersizleri, kontrollü fiziksel aktivite, hafiften orta şiddetliye büyük kas gruplarının kullanıldığı aerobik egzersizler ve stres yönetimiyle bireysel olarak planlanarak sarılabilir. Covid-19’da kardiyak rehabilitasyon, bağışıklık hücrelerinin ve immünoglobulinlerin seviyesini ve işlevini artırarak, inflamatuar belirteçlerin seviyelerini düzenleyerek, anksiyete ve depresyonu azaltarak bağışıklığı geliştirebilir. Normal akciğer doku elastikiyetini ve gücünü geri yükleyerek antibiyotik, antioksidan ve antimikotik olarak hareket ederek solunum sistemi fonksiyonlarını iyileştirebilir. Covid-19 risk faktörlerini azaltmak için koruyucu bir bariyer görevi görebilir, bu da Covid-19 insidansını ve ilerlemesini azaltmaya yardımcı olabilir. Bu amaçlarla, ülkemizde 4 yıllık Fizyoterapi ve Rehabilitasyon lisans eğitimi sonrası fizyoterapistler, kardiyak rehabilitasyon alanında klinik ve akademik çalışmalarını 1970’li yıllardan bu yana yaklaşık 50 yıldır ve her geçen gün de gelişerek birçok merkezlerde, özel ve kamu hastanelerinde sürdürmektedirler. Pandemi sürecinde ve diğer zamanlarda teknoloji tabanlı kardiyak rehabilitasyon kullanımı, sağlık hizmetlerinin sunulmasının zor olduğu bölgelerde kardiyak rehabilitasyona erişilebilirliği artırabilir.
Asla unutmamalıyız ki, kalbimiz vücudumuza sadece kan değil sevgi de pompalar. Dünyayı sarsan bu pandemide sevdiklerimizi apansız kaybederken, onların acılarına derinlemesine üzülerek tanık olurken, tüm seçenekler kalbimizin artık bir rehabilitasyona ihtiyacı olduğunu söylemektedir.
Prof. Dr. Zuhal KUNDURACILAR
İGÜ SBF Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı
